"Uiteindelijk hebben zij, die Groningers, in alles wat hun tegenzit, nog zoveel grond onder de voeten dat ze blijven staan, ook al staat hun huis op instorten." - Heine Siebrand.
In deze aflevering gaat Martijn in gesprek met filosoof en theoloog Heine Sybrand, naar aanleiding van zijn publicatie "The Ground Beneath Our Feet".
Oorspronkelijk geschreven na de grote tsunami in Japan, die de kerncentrale van Fukushima verwoestte, en die, in het licht van oorlog, klimaatverandering en maatschappelijke verharding nog even actueel is.
Wat betekent het om 'grond onder je voeten' te hebben in tijden van onzekerheid?
Heine deelt filosofische inzichten, persoonlijke verhalen en scherpe observaties over de tijd waarin wij leven.
In deze aflevering van Het is wat het is ga ik in gesprek over het thema klimaatangst en de verschillen in hoe generaties ermee omgaan. Aan het woord komen Felicia Koops, maker van generatie- en klimaattheater en haar vader Mark Koops, geofysicus en data-expert van beroep en sinds zijn pensionering actief als initiatiefnemer van het Erasmushuis in het Goudse stadhuis op de Markt. Sjerp van de Vaart, die te gast was in de vorige aflevering, luistert mee en stelt een vraag.
Wat komt voorbij in het gesprek?
• Hoe generaties klimaatverandering beleven en ermee omgaan
• De impact van klimaatangst en -stress, vooral op jongeren
• De betekenis van theater en kunst voor het klimaatbewustzijn
• De spanning tussen persoonlijke autonomie en collectieve verantwoordelijkheid
• Waarom zingeving een cruciale sleutel is om verlies en verandering te verwerken
Felicia legt uit hoe klimaatemoties – angst, rouw en boosheid – haar denken hebben gevormd en hoe ze haar gevoelens vertaalt naar actie en theater. Mark reflecteert op de bredere maatschappelijke patronen en waarom hij denkt dat voorbereiden op migratie realistisch is voor de jongere generatie. Sjerp vraagt zich af of jongere generaties zich niet steeds meer vervreemd voelen van de houding van oudere generaties.
Wat komt voorbij in het gesprek?
"Mijn dochters zeggen in vol bewustzijn: "Jullie zijn de generatie die het verziekt hebben. Jullie hebben tomeloos geconsumeerd en jullie zijn degenen die de aarde naar de kloten hebben geholpen. Dank je wel."
Aldus Sjerp van der Vaart in dit gesprek over klimaatangst en klimaatstress bij jongeren. Onderzoek wijst uit dat dit fenomeen steeds vaker voorkomt. Het is gevolg van de ervaring dat er steeds minder toekomst is door klimaatverandering. Jongeren komen klem te zitten tussen ambities en toekomstplannen enerzijds en het gevoel zelf bij te dragen aan het naar de knoppen helpen van de aarde door een veel te grote ecologische footprint.
Klimaatstress is een gezonde reactie hierop, omdat het aanzet tot reflectie en actie. Klimaatangst is funest voor de mentale gezondheid, omdat het verlammend werkt. Wat nodig is, zijn plaatsen waar dit bespreekbaar is en waar actieve hoop wordt beoefend. Dit concept, ontleend aan de Amerikaanse klimaatactiviste Joanna Macy, biedt een weg door de meervoudige crisis waarin onze wereld verkeert.
Over het is wat het is
In "Het is wat het is" gaat Martijn Junte in gesprek met mensen over actuele thema's die hen raken. De realiteit is dat in de huidige gepolariseerde samenleving overtuigingen en meningen snel politiek worden geduid en mensen in een vakje geplaatst. "Het is wat het is" wil mensen de gelegenheid bieden om op een genuanceerde manier naar voren brengen wat zij belangrijk vinden.
Het religieuze of spirituele heeft een eigen kijk op de samenleving. Een waarin aandacht voor levensvragen centraal staat. Dat is wat mensen verbindt, dat ze met vragen leven waarop geen definitief antwoord is. Meestal gaat het best aardig. Er zijn momenten dat het niet vanzelf gaat. Soms lukt het domweg niet.
Gelukkig zijn er verhalen van dichters en schrijvers, uit de waaier van spirituele tradities en van mensen van vlees en bloed. Die zijn nodig, want ze schetsen een richting of bieden een structuur om je eigen verhaal te vertellen.
De wijsheid van die verhalen bestaat niet zelden in rare gedachten en uitdrukkingen. Die dagen uit om wat vanzelfsprekend lijkt nog eens krtitisch te bekijken.
Dit alles onder het motto: "Het is wat het is."
Deze podcast is een initiatief van Martijn Junte als predikant van Vrijzinnig Delft. Met de Leidse godsdienstsocioloog Meerten ter Borg (1946-2017) geloven wij dat vrijzinnigen de toekomst hebben.
Vrijzinnigheid is een mentaliteit. Het is pal staan voor je overtuiging, zonder die te verabsoluteren.